nasajan

رنگزاهای (رنگینه ، رنگ )راکتیو یکی از مهمترین رنگ های نساجی می باشند که به دلیل کیفیت بالای این رنگزا در مقایسه با دیگر رنگهای نساجی (رنگ مستقیم) از تقاضای بسیار زیادی در بازار برخوردارند . راکتیو ها دارای شفافیت بسیار بالا و همچنین خواص ثباتی بسیار خوبی مانند ثبات شستشویی ،تعرق بدن ،مالشی و نوری می باشند و امروزه در دنیا حجم بسیار زیادی از راکتیو ها در کشور های هند ، چین و کره تولید و به دنیا صادر می گردد . در این مقاله با رنگزای های راکتیو و انواع آنها بیشتر آشنا خواهیم شد .

جهت خرید رنگ های راکتیو روی لینک کلیک فرمایید .

رنگ های راکتیو (واکنشی) به دسته ای از رنگها گفته می شود که در آن یک کروموفور (یک اتم یا گروهی از اتم ها که که باعث یک ترکیب رنگی می شوند با انجام واکنش ها با الیاف نساجی و ایجاد پیوند کووالانسی سبب رنگی شدن کالای نساجی می گردد.این رنگها به دلیل ایجاد پیوند کووالانسی دارای خواص ثبات خوبی هستند. از رنگهای راکتیو معمولاً در رنگرزی الیاف سلولزی مانند پنبه یا کتان استفاده می شود ، رنگ های راکتیو از پرمصرف ترین رنگها برای رنگرزی الیاف سلولزی می باشند . همچنین از رنگ های راکتیو برای رنگرزی و چاپ پارچه های ویسکوز ، کوپرآمونیم و الیاف پلی نوزیک و در مواردی برای پشم و نایلون نیز استفاده کرد.  برای پشم و نایلون در شرایط اسیدی ضعیف اعمال می شوند. از معایب رنگهای راکتیو می توان به هیدرولیز شدن این رنگها در طی پروسه رنگرزی اشاره کرد . 

در رنگرزی این گروه رنگی با الیاف سلولزی مانند پنبه، گروه فعال رنگزای راکتیو با گروه هیدروکسیل لیف پنبه واکنش می دهد و پیوند کوالانسی ایجاد می کند البته این واکنش با کمک نمک و قلیا انجام می گردد چرا که الیاف پنبه و رنگ راکتیو دارای بار منفی می باشند که عملا رنگ تمایلی به جذب در الیاف نخواهد داشت اما با استفاده از یک نمک که معمولا کلرید سدیم(NaCl)  می باشد بار منفی الیاف کاهش پیدا کرده و سبب جذب رنگ راکتیو به داخل لیف می گردد سپس با کمک یک قلیا و ایجاد پیوند کووالانسی باعث جذب و تثبیت رنگ می شود.  به همین دلیل رنگزاهای راکتیو ثبات شستشویی بالا و عمدتا شفافیت خوبی نیز دارند.

مواد رنگزای راکتیو حتی با آب و یا رطوبت هوا نیز واکنش داده و هیدرولیز می شوند. بنابراین، هنگام استفاده از این مواد باید تا حد امکان L : R حمام پایین باشد.

استفاده از آب نرم در رنگرزی با مواد رنگزای راکتیو الزامی است؛ زیرا این مواد با سختی های موجود در آب واکنش داده و رسوب می کنند. در مواردی که آب نرم در اختیار نباشد هنگام رنگرزی از یک ماده سختی گیر آب استفاده می شود.

طبقه بندی رنگزا های راکتیو به شرح زیر است:

1- رنگزاهای راکتیو سرد: Reactive Cold Brand

مواد رنگزای راکتیو نوع سرد دارای فعالیت شیمیایی بالایی هستند. بنابراین، در درجه حرارت های پایین برای رنگرزی کالا به کار می روند. رنگرزی آنها در دمای ۳۵-۲۵ درجه انجام می شود. این رنگزاها از لحاظ مصرف انرژی بهینه می باشد ولی مشکل آن ها این است که به دلیل قدرت واکنشی بالایی که دارند مدت زمان کمی (حدودا 6 ماه ) می توان آنها را در انبار نگه داشت و بعد از آن شروع به هیدرولیز و ضعیف شدن می کنند . از این نوع رنگزا های می توان زرد 86 ، زرد 44، قرمز 11 ، قرمز 2 ،آبی 81 ، آبی 4 را نام برد . 

گروه های فعال موجود در این رنگزا ها عبارتا از دی کلرو تری آزین(DCT) و یا منوفلور تری آذین و یا تری کلرو پریمیدین و .... که تمایل بالا به لیف پنبه ای دارند که همزمان و با حضور یک قلیا(کربنات سدیم ،بیکربنات سدیم(جوش شیرین)) در دمای محیط پروسه رنگرزی را انجام داد . این رنگزاهای راکتیو برای رنگرزی به روش پد - بچ مناسب هستند .

2- رنگزاهای راکتیو گرم: Reactive Hot Brand 

مواد رنگزای راکتیو نوع گرم دارای فعالیت شیمیایی کمتری بوده و در نتیجه در درجه حرارت های بالاتر مورد استفاده قرار می گیرند. این دسته از رنگزاها شفافیت خیلی خوبی دارند، دمای رنگرزی آنها ۸۵- ۸۰ درجه می باشد. چون واکنش پذیری کمتری دارند در نتیجه مقدار قلیای مصرفی این دسته کمتر می باشد .(pH=10.5)

از نفوذ و مهاجرت بسیار خوبی در دمای بالا برخوردارند و برای رنگرزی ویسکوز و پنبه مرسریزه بسیار مناسب هستند. ثبات شستشویی خوبی دارند. سرعت فیکسه ی بالایی دارند و برای رنگرزی به روش رمق کشی توصیه می شوند. معمولا رنگ های نوع H و HE  در این دسته قرار دارند .

 این دسته رنگزاها مثل منوکلرو تری آزین قدرت واکنشی خود را در دمای بالا نشان می دهند. این رنگزاها برای رنگرزی به روش پد-بچ مناسب نمی باشند .  از این دسته رنگها می توان به زرد 18 ، نارنجی 12 ، قرمز 31 ، قرمز 45 ، آبی 49 ، آبی 79 ، قهوه ای 9 و ... اشاره کرد .

از مزیت های این نوع رنگزا های راکتیو به موارد زیر می توان اشاره کرد :

>- خواص یکنواختی عالی 

>- تکرارپذیری  بهتر در رنگرزی 

>- راندمان بالا در جذب بهتر و رمق کشی بالا 

>- خواص های ثباتی مختلف خوب 

3- رنگزاهای وینیل سولفون: 

 این دسته از رنگزا دارای گروهای فعال "وینیل سولفون" می باشد. این دسته بیشتر شامل شیدهای تیره می باشد مثلا همه ی مشکی ها جزو این دسته می باشند، دمای رنگرزی آنها ۶۰-۵۵ درجه سانتی گراد می باشد.

 از خصوصیات خوب این رنگ ها می توان به دارا بودن قابلیت برداشت ، ثبات نوری خوب و مناسب جهت انواع روش های مختلف رنگرزی و چاپ اشاره کرد . این دسته از رنگزاها حساسیت بالایی نسبت به تغییرات نمک، قلیا و L:R آب دارند. 

رنگزای فیروزه ای را باید استثناأ در دمای ۸۵-۸۰ درجه رنگرزی گردد و توصیه می شود از سولفات سدیم بجای نمک طعام استفاده شود.

 رنگ های مانند زرد 42 ، نارنجی 16 ، قرمز 111 ، قرمز 198 ، آبی فیروزه ای 21 ، آبی 19 ، مشکی 5 ، و مشکی N  از مهمترین رنگزاهای این دسته می باشند .

4- رنگزاهای راکتیو بای فاکشنال : Reactive Bi Functional 

این رنگزاها دارای دو گروه واکنش دهنده هستند: وینیل سولفون و منو کلروتری آزین. رنگرزی آنها در دمای ۶۰ درجه انجام می شود و این رنگزاها کمترین حساسیت را در برابر تغییرات نمک و قلیا دارند و تکرار پذیری و یکنواختی خیلی خوبی دارند.امروزه این دسته از رنگ های راکتیو بدلیل کیفیت و شفافیت و همچنین قیمت های مناسب تر نسبت به گروه های دیگر راکتیو در ایران از تقاضای زیادی برخوردار هستند . در این  گروه از راکتیو ها می توان به زرد 160 ، زرد 145 ، نارنجی 122 ، قرمز 195 ، آبی 222 و ... اشاره نمود . 

5- رنگزاهای راکتیو چاپ:

این دسته رنگزاهای منوکلروتری آزین می باشند که به دلیل تمایل کمتری که دارند پایداری خمیر چاپ آن ها بیش تر  و در هنگام شستشو مهاجرت رنگزا از حمام به زمینه ی سفید پارچه کمتر خواهد بود.

جهت خرید رنگ های راکتیو روی لینک کلیک فرمایید .

7- رنگزاهای مولتی فاکشنال : Reactive Multi Fuctional

این دسته از رنگزاهای دارای چندین گروه واکنش دهنده هستند در نتیجه سرعت جذب بالایی دارند و بیش تر برای شیدهای عمیق از این دسته استفاده می شود.

گراف رنگرزی پارچه با رنگ های راکتیو به صورت زیر می باشد : 

https://nasajan.com/products/66/Reactive-Yellow-4GL

https://nasajan.com/products/178/Reactive-Yellow(p)-H4G

https://nasajan.com/products/63/Reactive-Yellow-3RN

https://nasajan.com/products/179/Reactive-Yellow(p)-HR

نساجان 

www.nasajan.com